Een Russische rechter heeft een man in het gelijk gesteld die eigenhandig de kleine lettertjes in zijn creditcardcontract had gewijzigd, meldde onder meer het AD. In 2008 kreeg de man een aanbod voor een creditcard van de Russische bank Tinkoff Credit Systems (TCS). Hij scande de tekst in, paste deze aan met onder meer nul procent rente en een boetebeding op contractswijziging en stuurde dit ondertekend terug. De bank gaf hem vervolgens de kaart maar rekende wel rente, en stuurde ook nog eens nieuwe voorwaarden toe. Bij de incassoprocedure voor de rente bepaalde de rechter dat de voorwaarden van de Rus bindend waren en niet die van de bank.
Kan dat zomaar? Nou ja, op zich wel. Als iemand met een contract aankomt, staat het de wederpartij vrij om in dat contract wijzigingen voor te stellen. Ook als het kleine lettertjes zijn, ze in een PDF zitten en er “Algemene voorwaarden” bij staat of er “Onze voorwaarden zijn niet onderhandelbaar” bij staat. Alles is onderhandelbaar, de vraag is alleen hoe je de wederpartij ervan overtuigt akkoord te gaan met je onderhandelvoorstel.
Hier was het echter geen uitonderhandeld maatwerkcontract waar men beiden aan vast zat. De bank dacht dat haar eigen standaardvoorwaarden waren geaccepteerd, en de creditcardhouder meende dat juist zíjn getypte voorwaarden bindend waren. Als ik dit bericht goed begrijp, dan heeft de bank zijn ingestuurde document ondertekend en geretourneerd. Dat maakt de bewijslast makkelijk: de bank is dan akkoord gegaan met zijn voorwaarden. Bij mijn creditcards heb ik nog nooit iets met handtekening teruggehad – dat hóeft ook niet in Nederland, het feit dat je creditcard werkt bewijst dat je mag kredietkaarten, maar met handtekening bewijst het wel makkelijker wáár men akkoord mee gegaan is.
Het verweer van de bank dat ze de ingestuurde voorwaarden niet heeft gelezen, doet niet heel sterk aan. Dat doen wij ook niet als de bank ons algemene voorwaarden in de brievenbus dumpt, en de wet vermeldt bij ons zelfs expliciet (art. 6:232 BW) dat dat geen argument is. Maar de voorwaarden van deze Rus zijn moeilijk ‘algemeen’ te noemen, omdat hij ze maar één keer gebruikt.
Bovendien, en dit is waar het dubieus wordt, hij heeft moeite gedaan om de voorwaarden eruit te laten zien als de originele voorwaarden van de bank. Dat riekt naar misleiding: als ik zeg “dit is jouw tekst, ik ben akkoord dus laten we tekenen” en het ís niet jouw originele tekst dan is dat contract niet rechtsgeldig gesloten. De vraag is dus, hoe duidelijk was het voor de bank dat meneer geen contract van de bank accordeerde maar een eigen contractsvoorstel instuurde?
De advocaat van de man wijst erop dat de bank wel degelijk gewerkt heeft met zijn voorwaarden: de door hem ingevulde onbeperkte kredietlimiet was daadwerkelijk ingevoerd, hij had onbeperkt krediet en geen limiet. En die situatie kan alleen maar ontstaan als bij de bank iemand die tekst las en dacht, goed dat gaan we even in orde maken. En dán is het moeilijk verdedigbaar dat je misleid bent.
De bank heeft ondertussen gemeld aangifte van fraude (oplichting) te hebben gedaan. Ik denk dat dat in Nederland ook zo zou gebeuren. Plus, ik twijfel of er überhaupt gekeken zou worden naar de ingezonden voorwaarden.
Arnoud
Kent u onze boekenserie Deskundig en praktisch juridisch advies al? Webwinkels, hosting, software, security en meer!
Het volledige artikel bekijken