(geschreven door Kevin Keijzer, geredigeerd door Marcel Bas)![Global_OER_Logo_in_Dutch.png]()
Lectori salutem,
Met deze brief vraag ik dringend uw aandacht voor de volledige afhankelijkheid
van ons huidige onderwijsbestel van Microsoft-software. Er heeft een
zogenaamde vendor lock-in plaatsgevonden waarbij een leverancier alle facetten
van de uitvoering van ons onderwijsbestel onder zijn hoede neemt, en zich
middels het afgeven van licenties en bijbehorende licentievoorwaarden verzekert
van afhankelijke klanten. De exorbitante licentievoorwaarden waarin de
uitgebreide macht van Microsoft precies is gedefinieerd en de afnemer enkel het
recht krijgt om van de software gebruik te maken, eisen dat men zich daarvoor
expliciet aan alle licentievoorwaarden onderwerpt, wat neerkomt op het opgeven
van al je rechten op één na: het gebruiken van de software.
Dit heeft tot direct gevolg dat voor mensen zoals mijzelf, die om de principiële en
morele redenen afzien van het gebruik van Microsoft-software, het werken en
leren praktisch onmogelijk wordt gemaakt. Met name de invoering van de
beruchte elektronische leerlingenomgeving Magister, welke d.m.v. de vereiste
Microsoft Silverlight-plugin uitsluitend op Windows computers draait, maakte het
mij onmogelijk om tijdens mijn vwo-studie toegang te hebben tot mijn
privégegevens; waaronder behaalde cijfers, absenties, roosters, toetsroosters,
lesuitval, etc. Het advies van de school om een computer met Microsoft Windows
aan te schaffen is voor iemand die de Open Source-gedachte volledig
onderschrijft gewoon geen optie! Ons onderwijsbestel dwingt op deze manier
iedere leerling een duur commercieel product aan te schaffen, hetgeen zekere
vragen oproept over de rol van ons onderwijsbestel als voorvechter van
commerciële Microsoft-producten.
“Open Source in het middelbaar onderwijs.”
Op zoek naar een school die mij de mogelijkheid bood om van Open Source
software gebruik te maken, heb ik destijds bij iedere middelbare school in een
straal van 30 km rond mijn woonplaats geïnformeerd om tot de conclusie te
komen dat alle scholen enkel Microsoft Windows gebruikten, en 75% van de
scholen tevens de aan Windows gebonden leerlingenomgeving Magister in
gebruik had. Door met passie leraren te overtuigen om ook Open
Bestandsindelingen te accepteren en mijn eigen Open Source-computer mee te
nemen, heb ik uiteindelijk toch mijn vwo-diploma weten te behalen, ondanks het
feit dat door het verplicht stellen Microsoft Windows allerlei extra
oefenopdrachten, voorbereidingen op toetsen en examentrainingen voor mij
onbereikbaar waren. Het recht om als vrij burger mijn eigen software te kiezen
wordt door het exclusieve gebruik van Microsoft Windows ernstig gehinderd,
edoch is het gelukkig nog niet geheel onmogelijk.
De kracht van de huidige Microsoft vendor lock-in blijkt wel uit het feit dat
ondanks dat de overheid al jarenlang wetten heeft die het gebruik van Open
Standaarden verplichten, ons onderwijsbestel nog steeds iedereen afdwingt
Microsoft-producten aan te schaffen. Nu het gebruik van computers en tablets in
het onderwijs hand over hand toeneemt, is het van groot belang om te zorgen
dat de volledige afhankelijkheid van één enkele leverancier eindelijk doorbroken
wordt.
Het volgende is nu namelijk het geval:
Door de leerplicht in het middelbaar onderwijs worden minderjarige leerlingen
verplicht om akkoord te gaan met contractuele afspraken die buitenlandse
bedrijven zoals Microsoft en Apple stellen aan het gebruik van hun software! Het
huidige softwarebeleid in het onderwijs maakt het onmogelijk om onderwijs te
volgen zonder verplichtingen aan commerciële partijen en dwingt tevens de
afname van hun prijzige producten af. Het is niet raar dat onderwijsinstellingen
speciale kortingen voor de aanschaf van Microsoft-producten krijgen: hierdoor
worden honderdduizenden leerlingen gedwongen om eveneens
Microsoft-producten aan te schaffen. Een volledige vendor lock-in!
‘Openbaar’ onderwijs met een gesloten en exclusieve softwareleverancier.
“Open Source op de universiteit.”
Het volgen van een studie aan de universiteit blijkt onmogelijk zonder het
accepteren van de Microsoft-licentievoorwaarden: je wordt gewoonweg
geweigerd indien je geen Windows-computers wilt gebruiken! Vanuit mijn
overtuiging heb ik alle mogelijkheden om een universitaire studie op basis van
Open Source software te volgen onderzocht, en na twee jaar heb ik er nog steeds
géén één gevonden die mij de vrijheid biedt om mijn eigen software te kiezen.
Het is duidelijk het gebruik van Open Source software in ons onderwijsbestel niet
geduld wordt, ondanks het feit dat er al jaren wetgeving is die het gebruik van
Open Source software regelt.
De realiteit is: géén Microsoft Windows = uitsluiting bij elke universitaire
opleiding!
Open Source software is niet alleen gratis te verkrijgen; het wordt ook nog eens
gedragen door een grote community die samenwerkt aan het onderhouden en
verbeteren van deze software. Het internet speelt hierin een uiterst belangrijke
rol: het bindt alle voorstanders van Open Source (zoals ondergetekende) samen
tot een sterke gemeenschap die zich kenmerkt door een intensieve
kennisoverdracht en globale samenwerking. Eigenlijk precies zoals ons ook
onderwijsbestel zou moeten werken (zij het dan op basis van nationale
samenwerking). Is het niet een uiterst zinvolle taak voor de universiteiten om
samen te werken aan een internationaal Open Source netwerk – gratis, innovatief
en vooruitstrevend?
“Mijn mening:”
Ik ben, net zoals veel van mijn generatiegenoten, van mening dat alle software
vrij (als in 'vrijheid') moet zijn, en dat het gebruik van een computer(programma)
op geen enkele manier onderscheid mag maken tussen mensen en hun idealen,
hun geloof of hun levensovertuiging, en eveneens op geen enkele wijze
gebonden zou moeten zijn aan regels, voorwaarden, verplichtingen en
contracten. Bovenal vind ik het strikt noodzakelijk dat iedereen het recht en de
mogelijkheid heeft om te onderzoeken wat er gebeurt op de apparaten die zij in
huis hebben, om zo zelf hun grondrecht op hun privacy en veiligheid te kunnen
controleren en te waarborgen.
Nu stellen de licentievoorwaarden van o.a. Microsoft en Apple dit zelfs strafbaar!
Het is mij verboden om te onderzoeken hoe hun software werkt om mijn zorgen
omtrent mijn privacy weg te nemen, dit op straffe van duizenden dollars boete
indien je akkoord gaat met de licentievoorwaarden.
Ik vind de eisen, verplichtingen en verboden die zij stellen een dusdanig grote
inbreuk maken op mijn privacy en mijn mensenrechten, dat ik niet met hun
software wil werken! Dat het huidige softwarebeleid van ons onderwijsstelsel het
aangaan van dergelijke verplichtingen afdwingt, is zo mogelijk een nog grotere
inbreuk op mijn privacy en mensenrechten.
Ter verduidelijking van de inbreuk op mijn privacy: Het zal weinigen zijn ontgaan
dat de afgelopen maanden ontzettend veel privacyschandalen de kop op hebben
gestoken. Bedrijven als Microsoft, Apple, Google en Facebook worden hier zeer
regelmatig bij genoemd, evenals de regering van het land waar al deze bedrijven
gevestigd zijn!
Het is simpelweg onaanvaardbaar om iedere dag dit soort onnodige risico's te
moeten lopen! Er zijn zo veel vrije besturingssystemen en vrije
computerprogramma's die geen van deze beperkingen kennen, dat er alle reden
voor is om af te zien van de dure licenties van Microsoft en Apple. De bespaarde
licentiekosten kunnen jaarlijks in het Operationeel Beheer en Research &
Development van het Open Source platform worden gestoken.
Ik gebruik mijn hele leven al uitsluitend vrije software, en ben hier alleen maar
door beperkt in het onderwijs; nergens anders.
“Een Open Onderwijsstelsel.”
Dat uitgerekend ons onderwijssysteem zich op de hierboven beschreven manier
opstelt, vind ik onbegrijpelijk. Wij mogen toch zonder meer verwachten dat
(hoge)scholen en universiteiten als doel hebben om de toekomstige generatie
kennis, wijsheid en gezond verstand bij te brengen?
Het afdwingen van de acceptatie van licentievoorwaarden en de aanschaf van
producten van een commerciële partij past hier absoluut niet bij! Er is nu geen
ruimte voor scholieren en studenten die zelfstandig denken, hun privacy serieus
nemen en opkomen voor hun Open Source-idealen, hun principes en hun
levensovertuiging!
De jongere generaties verwachten juist dat het onderwijsbestel in een liberaal
land als Nederland het tegenovergestelde zou doen en een platform zou bieden
voor mensen met oprechte goede bedoelingen en de wil om een betere toekomst
te scheppen middels het gebruik van Open Source software en Open
Standaarden. Het feit dat een commercieel bedrijf een dergelijke invloed heeft op
onze maatschappij en dat één idealistische bevolkingsgroep uit de samenleving
wordt geweerd omwille van waar zij in geloven, heeft toch wel ernstig veel weg
van een politieke ideologie die direct en indirect gedreven wordt door
commerciële belangen.
Het is voor de jongere generaties heel moeilijk te verkroppen dat het volgen van
een willekeurige opleiding zich aan zo veel beperkingen heeft verbonden.
Nagenoeg iedere onderwijsinstelling dwingt haar leerlingen om zich te beperken
tot één of twee softwarebedrijven; ondanks de problemen die sommige leerlingen
hier mee hebben. Het accepteren van een contract met een Amerikaans
miljardenconcern wordt op deze manier een impliciete toelatingseis voor het
volgen van iedere opleiding in Nederland. Bovendien worden deze verplichtingen
niet beperkt tot het gebruik binnen de opleidingsinstanties zelf: ook het huiswerk
dient in de Microsoft formaten te worden aangeleverd en dwingt op deze manier
ook thuis de aanschaf van een Microsoft Windows-computer af.
“Open Source software in Europa.”
In veel andere Europese landen begint men deze misstanden langzaam maar
zeker in te zien; met Spanje en Portugal voorop. Beide landen zijn heel hard op
weg met het uitfaseren van alle niet-vrije (Microsoft) software in hun gehele
onderwijssysteem, maar ook binnen allerlei publieke instanties. Ook IJsland heeft
vorig jaar al plannen ingediend om het gehele onderwijssysteem te voorzien van
100% vrije software, en in Macedonië is dat al bijna tien jaar het geval. Sterker
nog, Macedonië adviseert zelfs alle scholieren en studenten met klem om ook op
hun privécomputers uitsluitend vrije software te gebruiken, en Frankrijk heeft
onlangs nog aangegeven dat vrije software een “hoge prioriteit” heeft binnen het
gehele openbare onderwijsbestel. Binnen Rusland is het zelfs zo dat de overheid
geen cent uitgeeft aan niet-vrije software in het onderwijs. Wanneer scholen daar
toch voor kiezen, moeten ze dit geheel uit eigen zak bekostigen.
Deze landen hebben allemaal één ding gemeen: overheidssteun. De overheden
van Spanje, Portugal, Frankrijk, IJsland, Macedonië en Rusland hebben zich hier
allemaal hard voor gemaakt, omdat scholen het simpelweg niet zelf gaan doen.
Juist daarom vind ik het ontzettend schrijnend dat wij uitgerekend in het ‘liberale
en progressieve’ Nederland hier geen enkele vooruitgang in weten te boeken,
ondanks het feit dat de wetgeving hiervoor al jaren van toepassing is. We worden
internationaal geroemd voor onze vrijzinnigheid en onze vooruitstrevendheid,
maar voor Open Source-idealen en -principes is hier geen enkele ruimte!
Onderwijsinstellingen dwingen door hun (software)beslissingen bijna de gehele
Nederlandse bevolking zich af te wenden van Open Source software ten behoeve
van propriëtair gelicentieerde Microsoft-software. Alleen de Open
Source-gemeenschap met zijn honderdduizenden leden houdt momenteel een
veel vrijer, menselijker gelicentieerd alternatief levend.
“Openbaar Onderwijs, alleen voor Microsoftgebruikers!”
Door de jarenlange Microsoft-hegemonie binnen de Nederlandse
onderwijsinstellingen blijkt de Open Sourcewetgeving geheel onuitvoerbaar te
zijn. De volledige vendor lock-in is reeds een feit: het complete onderwijssysteem
is geheel opgebouwd naar Microsoft Windows-maatstaven, en er worden
miljoenen gespendeerd aan de bijbehorende licenties.
Voor veel jongeren is het gebruiken van gesloten software hetzelfde als het eten
van vlees of het drinken van alcohol. Ik ben vegetariër en geheelonthouder, dus
al kan mijn lichaam fysiek wel vlees en ethanol verwerken, weiger ik dit uit
principiële redenen te doen. En er is ook geen enkele instantie die mij verplicht
om dat wel te doen, of mij hierom discrimineert; wat een schending van mijn
mensenrechten zou betekenen.
Maar wanneer het op software aankomt, gaan er klaarblijkelijk andere regels
gelden? Onze overheid dwingt een vegetariër toch ook niet om vlees te eten; een
geheelonthouder om alcohol te drinken; of een christen, jood of moslim om het
bestaan van God te ontkennen?
Maar het is geen enkel probleem om een voorstander van vrije software te
dwingen om volledig op te gaan in het Microsoft-imperium? Deze door
commerciële belangen gedreven dwangmatige keuze wordt zomaar
geaccepteerd?
De buitensporige invloed die Microsoft op onze publieke voorzieningen heeft,
heeft er voor gezorgd dat de kwaliteit van leven voor mensen met Open
Source-idealen ernstig tekort wordt gedaan. Tevens wordt Open Source op een
planmatige Microsoft-manier buiten onze onderwijsinstellingen gehouden. Wil je
onderwijs, dan koop je verplicht bij Microsoft!
“Slotconclusie.”
De huidige vendor lock-in maakt het bestaan van onafhankelijke
onderwijsinstellingen onmogelijk. De impliciete verplichting tot acceptatie en
aanschaf van Microsoft-producten maakt dit zonder meer duidelijk. Maar nu
duidelijk wordt dat Amerikaanse softwarebedrijven eenvoudigweg niet te
vertrouwen zijn, kunnen scholen bijna niet 'ontsnappen'; zelfs niet als zij dit
zouden willen: vendor lock-in op haar “best”. We kunnen niet nog meer
generaties opvoeden met het beeld dat er “geen ontkomen is” aan bedrijven als
Microsoft, Apple, Oracle en Adobe. Anders staat er in de toekomstige
schoolboeken dat de huidige generatie bestuurders ons volledig afhankelijk heeft
gemaakt van gesloten software. Volledige afhankelijkheid biedt een basis voor
onderdrukking, en moet als direct gevaar beschouwd worden.
De Nederlandse bevolking dient het recht te hebben om hun leven op een
normale manier te kunnen leiden zonder elke dag verplicht te worden om in zee
te gaan met commerciële softwarebedrijven uit het buitenland. Ook al
onderschrijft minister Bussemaker dat recht, is er nu simpelweg nergens sprake
van. Als iedereen die hier problemen mee ondervindt, zijn recht op dit vlak
uitoefent en deze zaak bij de Europese Commissie voorlegt, zou dat in principe
betekenen dat elke school in ons land aangeklaagd kan worden. Het is een heel
groot probleem dat zonder ingrijpen vanuit de Tweede Kamer niet zal worden
opgelost. Zo lang niemand ingrijpt, zal een situatie van ruim twee decennia aan
vendor lock-in echt niet “overwaaien”.
Het is ondertussen bijna elf jaar geleden dat de motie-Vendrik werd aangenomen,
en de platformonafhankelijkheid binnen ons onderwijssysteem is nog altijd
rampzalig te noemen. Open Source-gebruikers worden nog altijd dagelijks
buitengesloten van openbare voorzieningen en gedwongen om software te
gebruiken waar ernstige morele bezwaren tegen zijn. Een universitaire studie
volgen op basis van Open Source is werkelijk onmogelijk, waardoor de
carrièrekansen van de jongere generaties aanzienlijk worden beperkt.
View the full article